Það er gengið út frá því í dönsku bílastæðareglugerðinni að innheimtuseðil vegna vangreidds bílastæðagjalds, á bílastæðum einkafyrirtækja, verður að afhenta í áþreifanlegu formi, annaðhvort ökumanni eða festa á bílinn. En bílastæðafyrirtækin túlka reglurnar á annan hátt og senda út „ósýnileg bílastæðagjöld“. Thomas Danielsen, samgönguráðherra Danmerkur vill kom í veg fyrir þetta með breytingum á reglugerð.

Thomas Danielsen samgönguráðherra Danmerkur hefur ítrekað gagnrýnt að bílastæðafyrirtæki misnoti gildandi reglur. Hann hefur reynt að fá fyrirtækin til að breyta starfsháttum sínum en án árangurs og grípur nú til aðgerða. Þetta kemur fram á vef systursamtaka FÍB, FDM í Danmörku.

Með breytingu á dönsku reglugerðinni á að binda enda á þá venju að gefa út „ósýnileg“ stöðugjöld þegar ökumenn aka inn á bílastæði eða bílageymslur þar sem myndavélar skrá komu og brottför. Ef ekki er greitt fyrir stæði, tímamörk eru brotin eða bíl lagt ólöglega, fær skráður eigandi eða umráðamaður bílsins rafræna kröfu í banka.

Reglugerðarbreytingin gerir ráð fyrir að aðeins þegar alls ómögulegt er að skilja innheimtuseðil eftir á bílnum megi senda rafræna innheimtu til eiganda eða umráðmanns ökutækis. Hjá bílastæðafyrirtækjunum er rafræn innheimta venjan.

– Samgönguráðherrann danski sendi frá sér fréttatilkynningu þar sem segir að reglugerðin sé alveg skýr. Stöðugjöld mega aðeins senda í undantekningartilvikum. Það er bannað að láta viðskiptin ganga út á ósýnileg stöðugjöld.

„Ég hef lagt þetta skýrt fram gagnvart bílastæðafyrirtækjunum. Samtök einkarekinna bílastæðafyrirtækja hafa hins vegar tilkynnt  að þau ætli sér ekki að fara eftir þessu. Þess vegna er nauðsynlegt að skerpa reglurnar“, segir Thomas Danielsen.

Reglugerðin er í dönsku samráðsgáttinni til 20. júní og á að taka gildi 1. júlí nk.

Skortur á regluverki og neytendavernd á Íslandi

Rafrænar kröfur í heimabanka er almenna reglan á Íslandi og réttarfarsleg staða neytenda er í mikilli óvissu. FÍB hefur ítrekað komið ábendingum á framfæri við yfirvöld um ófremdarástandið á bílastæðamarkaðnum. Iðnaðurinn hefur þanist út á sama tíma, nánast reglulaust, og með tilheyrandi ofurgjöldum á neytendur. Nýverið kom loks frumniðurstaða frá Neytendastofu vegna ítarlegrar kvörtunar frá FÍB í apríl 2024. Fyrirtækin virðast fara sínu fram eftir sem áður og af því er virðist án viðbragða af hálfu Neytendastofu.

FÍB hefur fundað með núverandi innviðaráðherra, Eyjólfi  Ármannssyni og áður Sigurði Inga Jóhannssyni fyrrverandi innviðaráðherra um ófremdarástandið á íslenska bílastæðamarkaðnum og skort á regluverki. Báðir tóku ráherrarnir undir áhyggjur FÍB en ekkert bólar enn á aðgerðum frá innviðaráðuneytinu. FÍB hvetur Eyjólf Ármannsson til dáða og leita ráða hjá kollega sínu í Danmörku.

„Ha, fékk ég sekt?“

FDM, félag danskra bíleigenda og systursamtök FÍB hefur fengið fjölmargar kvartanir frá félagsmönnum sem hafa fengið rafrænar sektir m.a. eftir að hafa ekið inn á bílastæða svæði og farið út aftur án þess að leggja. FDM hefur því ítrekað gagnrýnt túlkun bílatæðafyrirtækja á reglugerðinni.

,,Þetta á að vera undantekning sem aðeins er notuð þegar ekki er hægt að setja sekt undir rúðuþurrkurnar. En fyrirtækin hafa byggt viðskiptamódel sitt á þessu, og við teljum þetta stangast á við tilgang bílastæða reglugerðarinnar segir Michael Ern Nielsen lögfræðingur hjá FDM.

Hann bendir einnig á að það sé vandamál að sektin sé send eiganda bílsins, en ekki þeim sem notaði bílinn.

„Ökumaðurinn fær ekki tækifæri til að verja sig eða gera ráðstafanir, eins og að taka myndir af bílnum og skiltum á staðnum, því hann fær ekki upplýsingar um sektina fyrr en dögum eða vikum síðar. Það er ósanngjarnt“, segir Michael Ern Nielsen.

FDM styður ökumenn í málum um ósýnileg stöðugjöld

Þó ráðherrann hafi nú gripið til aðgerða vill FDM að dómstólar úrskurði í þessu grundvallarmáli.

„Það er frábært að málið virðist leysast fram í tímann, en það leysir ekki þau gjöld sem þegar hafa verið lögð á. Því viljum við fá dóm um lögmæti þessara gjalda“, segir Michael Ern Nielsen.

Einn þeirra sem hefur mótmælt sekt er Martin Darre Frederiksen, sem lagði bíl sínum við Dyrehavsbakken norðan við Kaupmannahöfn. Myndavélar skráðu bílnúmerið þegar hann kom og fór, og fyrirtækið Apcoa Parking gat því séð að ekkert hafði verið greitt.

En hann fékk ekki sektina strax, ekki miða undir rúðuþurrkuna. Því neitar hann að greiða og telur að fyrirtækið brjóti reglur.

Apcoa Parking stefndi Martin fyrir dóm. Hann er lögfræðingur og með sérþekkingu á einkaréttarlegum grunni bílastæðaregluverksins í Danmörku. Martin lagði fram gagnstefnu gegn Apcoa fyrir brot á reglugerð.

Apcoa hefur síðan reynt að draga málið til baka, en nú er það í höndum dómstóla að ákveða hvort málið verði tekið fyrir á grundvelli málsóknar Martins.

Bílastæðaiðnaðurinn ósammála ráðherranum

Samtök einkarekinna bílastæðafyrirtækja í Danmörku eru ekki sammála túlkun ráðherrans á reglum. Í tilkynningu frá því mars frá samtökunum segir:

„Núgildandi reglur hindra ekki notkun ANPR eftirlitskerfa (númeraplötuskönnun).“

Og áfram segir:

„Það er heldur ekkert sem bendir til þess að ráðherrann hafi heimild til að breyta þessu með reglugerð.“

Í skriflegu svari til fdm.dk, vegna fyrirhugaðrar breytingar ráðherrans á bílastæða reglugerðinni, segir framkvæmdastjóri samtakanna, Jørgen Pedersen:

„Við teljum áfram að breytingar á reglugerð eigi að fara fram í gegnum sameiginlega vinnu og samráð milli ráðuneytisins, neytenda og iðnaðarins. Það mun skila bestum árangri – ekki síst fyrir ökumenn. Við vitum að meirihluti ökumanna styður ANPR, skrifar Jørgen Pedersen.

Um spurninguna um hvað gerist eftir 1. júlí, segir hann:

„Það verður á ábyrgð hvers og eins fyrirtækis, hvort sem það er innan eða utan samtakanna, að ákveða hvernig þau bregðast við ef breytingin tekur gildi“.Fréttin byggir m.a. á skrifum FDM um málið.